ดูหนังอย่างคนเบี้ยน้อยหอยน้อย 116; ดู “น้องฮัก” หนังผีลาวที่ปลุกต่อมสยองของดิฉันให้กลับมาทำงานอีกครั้งหนึ่งหลังจากตายด้านมาเป็นเดือน #ไชโย
ที่มาภาพ: movie.thaiware.com
“น้องฮัก” หรือชื่อไทยว่า “น้องรัก” ชื่อฝรั่งว่า Dearest Sister เป็นเรื่องของ นก เด็กสาวบ้านนอก (แสดงโดย อำไพพัน พมมะปันยา) ผู้ต้องจากบ้านไปอยู่เวียงจันทน์เพื่อทำงานดูแลรับใช้พี่สาวซึ่งเป็นญาติห่างๆ ชื่ออันนา (แสดงโดย วิลุนา เพ็ดมะนี หรือ “ต๊อด ลีน่า” นักร้องซูเปอร์สตาร์ของลาว) อันนาแต่งงานกับฝรั่งชาวเอสโตเนีย เธอก็เลยมีฐานะความเป็นอยู่ดีกว่าชาวบ้านทั่วไป โชคร้ายที่ดวงตาของเธอกำลังจะบอดโดยไม่ทราบสาเหตุ แต่ขณะที่เธอกำลังสูญเสียความสามารถในการมองเห็นไปทีละน้อยนั้น เธอกลับเห็นวิญญาณในที่ต่างๆ ทั้งในบ้านและนอกบ้าน ทำให้เธอหวาดกลัวจนประสาทเสีย พอนกเข้ามาดูแลอันนาได้ไม่กี่วัน นกก็ค้นพบว่าวิญญาณเหล่านั้นไม่ได้มาเล่นๆ แต่มาบอกเลขจ้าาาา #กรีสสสสส และนี่ก็คือจุดเริ่มต้นแห่งความพลิกผันในชีวิตของสองศรีพี่น้อง ซึ่งสร้างความพรั่นพรึงปนอนาถจนสุดจะบรรยาย
เรื่องผีให้เลขนี้เป็น “ความเชื่อ” ที่มีลักษณะประหลาดอย่างหนึ่ง คือมันดูแฟนตาซีมาก แต่ก็มีความเป็นไปได้อยู่นะ จะบอกว่าเป็นเรื่องเหลวไหลงมงาย 100% ก็พูดยาก ลักษณะแบบนี้ดูๆ ไปก็เหมือนกับ “ความเชื่อ” อีกอย่างหนึ่งของคนลาว ซึ่งดิฉันก็เพิ่งรู้นี่แหละว่าเขาเชื่อกันเข้มแข็งขนาดนี้ คือเชื่อว่าการแต่งงานกับฝรั่งเหมือนกับการ “ถูกหวย” เพราะทำให้เราร่ำรวยขึ้นจนสามารถยกระดับสถานะทางสังคมขึ้นมาได้ทันที ความเชื่อนี้จะว่าจริงก็จริงอยู่ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าเราสร้างแฟนตาซีให้มันซะเยอะเหมือนกัน คือเราคิดฝันไปว่าการแต่งงานกับฝรั่งจะทำให้ชีวิตดี๊ดี ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริงก็มีปัญหารุมเร้าไม่ต่างจากคนทั่วไปน่ะแหละ เป็นอันว่า ความเชื่อ 2 อย่างที่ดูไม่เกี่ยวกัน ก็มีลักษณะร่วมกันอยู่ คือมีทั้งส่วนที่ (อาจ) เป็นจริง และส่วนที่คิดไปเอง
หนัง “น้องฮัก” ได้นำเสนอความเชื่อทั้งสองเพื่อสะท้อนค่านิยมของสังคมลาว แล้วให้ค่านิยมดังกล่าวสะท้อนกิเลสของมนุษย์อีกทีหนึ่ง ซึ่งดูไปดูมา สภาพสังคมของลาวก็ไม่ได้ต่างจากไทยเท่าไรนัก คือทุกอย่างมันก็มาวนเวียนอยู่ที่ “เงิน” นี่เอง ดิฉันเพิ่งเขียนเกี่ยวกับประเด็นนี้ไปหยกๆ ในเบี้ยน้อยฯ 115; ฉลาดเกมส์โกง ว่าหนังได้สะท้อนค่านิยมของสังคมไทยที่ให้คุณค่ากับเงินจนเป็นบ่อเกิดแห่งการทุจริต หลังจากนั้นไม่กี่วัน ก็ได้มาดูหนังสะท้อนค่านิยมของสังคมลาว ที่ให้คุณค่ากับเงินจนความเป็นมนุษย์แทบสูญสิ้น ก็เลยยิ่งเห็นความจริงว่า สังคมที่ใช้เงินเป็นเกณฑ์ของทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการนิยามความสำเร็จในชีวิต การตัดสินคุณค่าของคน และการแบ่งชนชั้นหรือสถานะทางสังคม มันช่างเป็นสังคมที่ป่วยไข้และเปราะบางเสียจริงๆ เพราะมันปลุกเร้ากิเลสคนให้มีอำนาจเหนือมโนธรรมและความรู้สึกผิดชอบชั่วดีได้อย่างชะงัด
ท่านที่อ่านมาถึงตรงนี้อาจจะรู้สึกว่า หนังเรื่องนี้เป็นหนังสะท้อนสังคมอย่างแรง และผีก็ดูเหมือนจะมาให้คุณมากกว่าให้โทษ แล้วความน่ากลัวมันอยู่ตรงไหน ดิฉันผู้ซึ่งกลัวมาก ขอบอกว่าความน่ากลัวมาจาก 2 ส่วน ส่วนหนึ่งคือบรรยากาศ อีกส่วนหนึ่งคือเนื้อหา
ในส่วนบรรยากาศ หนังมีการจัดแสงและองค์ประกอบภาพให้ดูอึมครึมไม่น่าไว้วางใจตลอดเวลา ทั้งยังจำกัดทัศนวิสัยของผู้ชมด้วยเทคนิคทางภาพ 2 อย่าง อย่างหนึ่งคือถ่ายเจาะให้เห็นแค่ตัวละครหรือภาพแคบๆ ไม่ให้เห็นสิ่งที่อยู่รอบข้าง ทำให้รู้สึกว่าอาจจะมีใครหรืออะไรโผล่มาทางไหนก็ได้โดยที่เราไม่มีโอกาสรู้ อีกอย่างหนึ่งคือ ใช้ภาพแทนสายตาของอันนา ให้เราเห็นมัวๆ เบลอๆ เช่นเดียวกับนาง ปรากฏว่า การเห็นผีเป็นภาพมัวๆ นี่มันน่ากลัวกว่าเห็นจะจะอีกข่าาาา แถมยังแยกไม่ออกว่าไหนผีไหนคนด้วย ก็เลยยิ่งหลอนไปกันใหญ่ โดยไม่ต้องใช้ดนตรีตุ้งแช่ช่วยบิลต์แต่อย่างใด
ในส่วนเนื้อหา หนังแสดงให้เห็นว่ายังมีอะไรที่น่ากลัวกว่าผีเยอะ แล้วพอทุกอย่างดำเนินมาถึงจุดจบ ความน่ากลัวทั้งหลายทั้งปวงก็มาบรรจบกันกับผี ทำให้ฉากสุดท้ายเป็นความสะพรึงขั้นสุด ขนหัวลุกมา 3 วันยังไม่หายเลย เห็นใครๆ ว่าหนังไม่น่ากลัว แต่ดิฉันกลัวอะไรแบบนี้มาก และรู้สึกว่าผู้กำกับกับผู้เขียนบทจัดวางทุกอย่างได้ลงตัวดี หนังม่วนอีหลีอีหลอกะด้อกะเดี้ยเด๊อ #เสียงในฟิล์ม
“น้องฮัก” กำกับโดย แม็ตตี้ โด ผู้กำกับสาวเชื้อชาติลาวซึ่งเกิดในอเมริกา เขียนบทโดย คริส ลาร์เซน สามีของแม็ตตี้ ทั้งสองถ่ายทอด “ความจริง” ในชีวิตคู่ของสาวลาวกับหนุ่มฝรั่ง สอดประสานไปกับ “ความเชื่อ” เรื่องผีและลางบอกเหตุ ซึ่งผูกพันอยู่กับค่านิยมและสภาพสังคมของลาว รวมทั้งความลึกล้ำของจิตใจคนได้อย่างยอดเยี่ยม อันที่จริงประเทศลาวเขาห้ามสร้างหนังผี เพราะเขากลัวจะเป็นการมอมเมาประชาชน ตามสไตล์ของประเทศที่ปกครองด้วยระบอบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ (สังเกตว่า ประเทศที่มีคำว่า “ประชาธิปไตย” อยู่ในชื่อ ไม่ค่อยจะปกครองระบอบประชาธิปไตยหรอก อย่างประเทศลาวก็ชื่อเต็มๆ ว่า “สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว” หรือที่เราเรียกย่อๆ ว่า “สปป. ลาว”) อย่างไรก็ดี แม็ตตี้ โด ก็สามารถทำหนังผีได้ถึง 2 เรื่องแล้ว เรื่องแรกคือ “จันทะลี” เมื่อ พ.ศ. 2556 แสดงว่ารัฐบาลลาวเขาก็แยกออกเนอะว่าอะไรมอมเมาไม่มอมเมา #ปิดกระทู้
สรุป: จ่าย 140 ได้กลับมา 195
โดย ปวิวัณณ์ คำเจริญ
24 พฤษภาคม 2560
(ขอบคุณภาพปกจาก dreadcentral.com)
