โดย ปวิวัณณ์ คำเจริญ
3 มีนาคม 2016
ดูหนังอย่างคนเบี้ยน้อยหอยน้อย 057; ดู Trumbo หนังอีกเรื่องที่มีบทบาทในเวทีออสการ์ปีนี้ แต่ได้เข้าฉายในเมืองไทยหลังจากประกาศผลแล้ว #ดีใจที่มีคนซื้อมาฉาย และยิ่งดีใจใหญ่ที่คนซื้อคือเครือเอเพ็กซ์ เพราะทำให้ดิฉันได้ดูในราคาประหยัดเหมาะสมกับเบี้ยหอยของดิฉันเอง
ท่านที่เป็นแฟนหนังฮอลลีวู้ด คงรู้จักหนังเหล่านี้บ้างไม่มากก็น้อย
Roman Holiday หนังปี 1953 แสดงโดย เกรกอรี เป๊ก กับออเดรย์ แฮปเบิร์น
The Brave One หนังปี 1956 หนังเกรดบีที่ประสบความสำเร็จทั้งในเวทีออสการ์และลูกโลกทองคำ
Spartacus หนังปี 1960 แสดงโดย เคิร์ก ดักลาส (คุณพ่อของไมเคิล ดักลาส)
Exodus หนังปี 1960 แสดงโดย พอล นิวแมน
ผู้ที่เขียนบทหนังทั้งสี่เรื่อง คือ ดาลตัน ทรัมโบ นักเขียนบทภาพยนตร์ที่เก่งที่สุดคนหนึ่งของฮอลลีวู้ด แต่ตอนที่เขียน Roman Holiday นั้น เขาต้องใช้ชื่อเพื่อนเป็นผู้เขียนแทน ตอนที่เขียน The Brave One ต้องอุปโลกน์ชื่อผู้เขียนขึ้นมาว่า “โรเบิร์ต ริช” ตอนที่เขียน Spartacus เคิร์ก ดักลาส ผู้ติดต่อให้เขามาเขียนบท ต้องถูกข่มขู่คุกคามจนเพลีย แต่ดักลาสก็เดินหน้าต่อ โดยประกาศต่อสาธารณชนอย่างกล้าหาญว่า ดาลตัน ทรัมโบ เป็นคนเขียนบทหนังเรื่องนี้ เช่นเดียวกับ ออตโต เปรมินเจอร์ ผู้กำกับ Exodus ซึ่งให้ข่าวแก่หนังสือพิมพ์อย่างไม่แคร์สื่อว่าทรัมโบเขียนบทให้
เหตุที่เรื่องมันยุ่งยากวุ่นวายปานฉะนี้ ก็เพราะทรัมโบเป็นหนึ่งในสิบคนแรกของผู้ประกอบสัมมาอาชีวะใน
ฮอลลีวู้ดที่ถูกขึ้นบัญชีดำเนื่องจากฝักใฝ่คอมมิวนิสต์ หรือที่เรียกกันว่ากลุ่ม Hollywood Ten จริงๆ ทรัมโบสนับสนุนพรรคคอมมิวนิสต์อเมริกามาตั้งนานแล้ว และเขียนนวนิยายรวมทั้งสารคดีเผยแพร่แนวคิดคอมมิวนิสต์มาตั้งแต่ปี 1943 แต่ก็ยังทำงานเขียนบทภาพยนตร์ในฮอลลีวู้ดอยู่เป็นปกติ จนกระทั่งสงครามเย็นเริ่มต้นขึ้นในปี 1947 กระแสต่อต้านโซเวียตและคอมมิวนิสต์ก็แผ่ขยายไปทั่วอเมริกา คนที่นิยมคอมมิวนิสต์ก็ถูกตีตราว่าเป็นคนขายชาติเพราะเข้าข้างฝ่ายศัตรู ทรัมโบกับกลุ่มนักเขียนบท ผู้กำกับ และโปรดิวเซอร์ในฮอลลีวู้ดอีก 9 คนจึงถูกเรียกไปขึ้นศาล โดยคณะกรรมการตรวจสอบการกระทำที่ไม่เป็นอเมริกัน (House Un-American Activities Committee) ทรัมโบถูกตัดสินให้ต้องโทษในเรือนจำ เมื่อพ้นโทษก็ถูกขึ้นบัญชีดำ ห้ามไม่ให้สตูดิโอใดจ้างทำงาน เขาก็เลยต้องแอบไปรับจ้างสตูดิโอหนังเกรดบี เขียนบทหนังโดยใช้ชื่ออื่นๆ และยอมรับค่าจ้างต่ำๆ อยู่กว่าสิบปี ซึ่งก็หมายความว่าต้องทำงานหนักอย่างมากถึงจะมีเงินพอสำหรับเลี้ยงครอบครัวได้ แล้วก็ต้องอยู่ในเงามืดยังกะนักเขียนผี ขนาดบทภาพยนตร์เรื่อง Roman Holiday กับ The Brave One ได้ออสการ์ ยังไปรับรางวัลไม่ได้เลย แถมรางวัลยังเป็นชื่อคนอื่นอีก ชีวิตของทรัมโบมันส์ทุกเม็ดยิ่งกว่าโก๋แก่ขนาดนี้ ทั้งยังอิงประวัติศาสตร์อันอัปยศช่วงหนึ่งของมนุษยชาติ ที่เอาอุดมการณ์ทางการเมืองมาเป็นเหตุผลในการกวาดล้างและเล่นงานกันอย่างไม่ให้ผุดให้เกิด จึงไม่น่าแปลกใจที่เรื่องราวของทรัมโบจะถูกนำมาสร้างเป็นหนัง โดยดัดแปลงจากหนังสือชีวประวัติชื่อตรงไปตรงมาว่า Dalton Trumbo เขียนโดยบรูซ คุก นักเขียนชาวอเมริกัน
ในเมื่อหนังเรื่องนี้ว่าด้วยชีวิตและงานของนักเขียนบทภาพยนตร์มือทอง ถ้าบทหนังห่วยซะเองก็คงขายหน้าวันละห้าเบี้ย จึงเป็นที่น่ายินดีอย่างยิ่งที่บทหนังเรื่องนี้ดีมากจริงๆ เป็นบทหนังที่ดิฉันชอบที่สุดในปีนี้ก็ว่าได้ เขียนโดยจอห์น แม็คนามารา ซึ่งที่ผ่านมาเขียนแต่บทละครทีวี เพิ่งมาเขียนบทหนังเรื่องนี้เป็นเรื่องแรก แล้วเขาก็สามารถผสานความซีเรียสจริงจังเข้ากับอารมณ์ขันและการเสียดสีเล็กๆ ได้อย่างลงตัว ซึ่งดิฉันว่าเป็นเรื่องยากมากที่จะบาลานซ์ให้เกิดความพอดีเช่นนั้นได้ ในส่วนของนักแสดงนั้น ไบรอัน แครนสตัน ผู้เคยได้รับรางวัลลูกโลกทองคำสาขานักแสดงนำชายในละครทีวีประเภทดราม่า จากเรื่อง Breaking Bad คือผู้แสดงเป็นดาลตัน ทรัมโบ บททรัมโบนี้มีทุกอารมณ์ และลุงก็ขยี้ได้กระจุยทุกฉาก จนได้เข้าชิงออสการ์และลูกโลกทองคำสาขานักแสดงนำชายยอดเยี่ยม แต่ก็พ่ายแพ้ให้แก่คุณพี่ลีโอไป อย่างไรก็ดี ดิฉันว่าลุงคู่ควรกับรางวัลนี้มากที่สุดแล้วในปีนี้นะ #มอบมงฯ
หนังเรื่องนี้เมื่อได้ฉายในเมืองไทย แน่นอนว่าผู้มีอุดมการณ์ทางการเมืองแตกต่างกันก็คงตีความแตกต่าง แต่ถ้าลองดูหนังด้วยใจเป็นกลางแล้ว ฉากสุดท้ายซึ่งทรัมโบกล่าวสุนทรพจน์เนื่องในโอกาสรับรางวัลเกียรติยศสูงสุดในชีวิตการทำงาน คงจะบอกเล่าได้ดีที่สุดว่า ‘สาร’ ที่หนังต้องการสื่อคืออะไร
ดังตอนหนึ่งที่ว่า
“…หวังว่าการขึ้นบัญชีดำจะเป็นบทเรียนให้ทุกคนได้ตระหนักว่า การจะหาฮีโร่หรือผู้ร้ายนั้น เป็นสิ่งที่ไม่มีประโยชน์ เพราะมันไม่มีอยู่จริง เราทุกคนต่างเป็นเหยื่อ ที่ถูกสถานการณ์บีบบังคับให้ทำร้ายซึ่งกันและกัน…”
สรุป: จ่าย 120 ได้กลับมา 170
ที่มารูป: http://scriptshadow.net/
ที่มารูป: http://cdn1-www.comingsoon.net
ภาพ: ภาพบน คือ ดาลตัน ทรัมโบ ตัวจริง ขณะนั่งเขียนงานในสถานที่สุดโปรด คืออ่างอาบน้ำในห้องน้ำ
