โดย ปวิวัณณ์ คำเจริญ
22 เมษายน 2015
ดูหนังอย่างคนเบี้ยน้อยหอยน้อย 030; ติดสอยห้อยตามสื่อมวลชนไปดู Child 44 รอบสื่อ ที่ Esplanade Cineplex
ในช่วงที่ดิฉันเกิดและเติบโตมา โลกของเรายังมีดินแดนที่เรียกว่า “สหภาพโซเวียต” ซึ่งเกิดจากการที่โซเวียตรัสเซียไปควบรวมประเทศเล็กประเทศน้อย 15 ประเทศใกล้เคียงมาเป็นสุวรรณปฐพีเดียวกัน ปกครองโดยระบอบคอมมิวนิสต์ด้วยกันสุขสันต์เอย เนื่องจากตอนนั้นดิฉันก็ยังเด็กและอยู่ในประเทศที่อิสระเสรีพอใช้มาโดยตลอด จึงจินตนาการไม่ออกว่าดินแดนที่ไม่มีเสรีภาพเลยมันเป็นยังไง จนกระทั่งสหภาพโซเวียตล่มสลายเมื่อปี พ.ศ.2534 และ 15 ประเทศในสหภาพแยกตัวเป็นเอกราช ถึงได้มีโอกาสอ่านหนังสือและดูสารคดีเกี่ยวกับชีวิตหลังม่านเหล็ก และบัดนี้ก็ได้มาดูหนังซึ่งสะท้อนสภาวการณ์ที่บีบคั้นสุดๆ ในช่วงนั้น แต่มันอาจจะโหดไม่ได้ครึ่งของความเป็นจริงก็ได้
Child 44 เล่าเหตุการณ์สมัยที่โจเซฟ สตาลิน เป็นผู้นำสหภาพโซเวียต (สตาลินคือผู้ที่เถลิงอำนาจต่อจาก
วลาดิมีร์ เลนิน และเลนินก็คือหัวหน้าพรรคบอลเชวิค ผู้นำการปฏิวัติรัสเซียเมื่อปี พ.ศ.2460 ล้มล้างระบอบกษัตริย์ เปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบคอมมิวนิสต์) สตาลินปกครองแบบคอมมิวนิสต์สุดลิ่มทิ่มประตูมาก ประชาชนอยู่กันอย่างลำบากยากแค้น ไม่มีสิทธิ์มีเสียง ไม่มีฟรีสปีชฟรีวิลล์ใดๆ ทั้งสิ้น ใครบังอาจหืออือเอ๊ะอ๊ะอะไรขึ้นมา จะโดนข้อหาเป็นภัยต่อความมั่นคงของรัฐ หรือเป็นสปายให้ต่างชาติ ต้องถูกจับ ถูกทรมาน แล้วสุดท้ายก็ถูกฆ่าทิ้ง แต่ในขณะเดียวกัน ถ้ามีการฆาตกรรมเกิดขึ้น รัฐจะประกาศว่าเป็นอุบัติเหตุ แล้วรีบรวบรัดปิดคดี เพื่อสร้างภาพสังคมที่บริสุทธิ์ปราศจากอาชญากรรม ทีนี้ฆาตกรก็เฮสิคะ ฆ่าเพลิน ไม่มีใครมาตามจับ ประชาชนก็อยู่กันอย่างหวาดระแวง รักษาตัวให้รอดเป็นวันๆ ไป
ลีโอ เดมิดอฟ พระเอกของเรา เป็นเจ้าหน้าที่หน่วยรักษาความมั่นคง เรียกว่าเป็นคนของรัฐบาลเต็มขั้น เขามีหน้าที่กวาดล้างคนที่เป็นภัยต่อรัฐ ตามจับมาทรมานกักขังเพื่อเค้นให้รับสารภาพว่าทำงานให้ใคร มีใครร่วมมือบ้าง ฯลฯ ลีโอมีเมียชื่อ เรซ่า เดมิโดว่า (นามสกุลผู้หญิงที่แต่งงานแล้วในภาษารัสเซีย ให้ลงอาการันต์ที่นามสกุลผัว เพิ่งรู้ฮ่ะ) วันหนึ่งมีคนพบศพลูกชายของเพื่อนลีโอที่สถานีรถไฟมอสโก เจ้าหน้าที่สรุปสาเหตุการตายว่าถูกรถไฟชน ลีโอได้เบาะแสหลายอย่างที่บ่งชี้ว่าเป็นฆาตกรรม จึงตัดสินใจสืบสวนเรื่องนี้แม้จะทำให้เขากลายเป็น “ผู้เป็นภัยต่อความมั่นคง” เสียเอง แต่ยังไม่ทันทำอะไร เรซ่าก็ถูกใครไม่รู้ชี้ตัวว่าเป็นสปาย ลีโอไม่ยอมจับกุมเธอ เขาจึงถูกปลดออกจากตำแหน่ง และถูกเนรเทศไปเป็นเจ้าหน้าที่ชั้นผู้น้อยที่เมืองโวลสค์ ปรากฏว่าที่นั่นก็มีเด็กตาย สภาพศพเหมือนลูกเพื่อนลีโอ เขามุ่งมั่นสืบคดีโดยมีคนช่วยแค่ 2 คน คือเรซ่ากับนายพลเนสเทรอฟ หัวหน้าของเขาที่โวลสค์ จนได้รู้ว่านี่เป็นฝีมือของฆาตกรต่อเนื่อง โดยลูกของเพื่อนเขาเป็นเหยื่อรายที่ 44 และฆาตกรคนนี้ก็ยังคงลอยนวล ด้วยคำขวัญ “ไม่มีอาชญากรรมในแดนสวรรค์แห่งนี้” ของรัฐบาล
หนังยาว 2 ชั่วโมงเศษ แต่ก็สนุกตื่นเต้นน่าติดตาม เพราะเหตุการณ์ต่างๆ บีบรัดเข้ามาทุกทิศทุกทาง จนต้องลุ้นระทึกตลอดเวลาว่าลีโอจะหาทางออกอย่างไร ในเมื่อการสืบสวนหาความจริงของเขาเท่ากับเป็นการเปิดโปงความเลวร้ายของรัฐ ดังนั้นจึงกลายเป็นว่า นอกจากลีโอจะต้องตามล่าหาฆาตกรแล้ว เขายังต้องหนีการตามล่าของเจ้าหน้าที่รัฐไปพร้อมกัน เท่านั้นยังไม่พอ เขากับเรซ่ายังมี conflict กันด้วย ซึ่งไม่ใช่เรื่องผัวเมียละเหี่ยใจธรรมดา แต่มันผูกพันกับสถานการณ์บ้านเมืองที่บีบคั้นจนทำให้คนมีข้อจำกัดไปทุกสิ่งแม้แต่จะเลือกทำตามที่ใจตัวเองปรารถนา เห็นแบบนั้นแล้วก็รู้สึกว่า ปัญหาที่เรากำลังเผชิญอยู่ มันช่างขี้ปะติ๋วนัก
ผู้รับบทลีโอ คือ ทอม ฮาร์ดี้ นักแสดงที่ได้รับยกย่องว่าเป็นยอดฝีมือคนหนึ่งในฮอลลีวู้ด นับจากการแสดงที่ทะลุจอสุดๆ ในบทมิสเตอร์อีมส์ จากเรื่อง Inception ส่วนผู้รับบทเรซ่า คือ นูมี ราเพซ นักแสดงสวีเดน ซึ่งโด่งดังไปทั่วโลกจากการรับบทนำใน The Girl with the Dragon Tattoo ออริจินัลเวอร์ชัน (นางทำให้ดิฉันไม่ดูเวอร์ชันฮอลลีวู้ดเพราะกลัวรูนีย์ มารา เล่นได้ไม่ดีเท่า) ฮาร์ดี้และราเพซสมควรได้รับการกราบอัษฎางคประดิษฐ์ หนังทั้งเรื่องอยู่บนบ่าสองคนนี้อย่างแท้จริง การคลี่คลาย conflict ของทั้งคู่เป็นไปอย่างแนบเนียนและหนักแน่น ด้วยฝีมือการแสดงที่เก็บรายละเอียดทุกเม็ดของราเพซ ส่วนลุงแกรี่ โอลด์แมน ผู้รับบทนายพลเนสเทรอฟ ก็คุณภาพคับแก้วไม่เปลี่ยนแปลง
Child 44 สร้างจากนวนิยายชื่อดังของ ทอม ร็อบ สมิธ นักเขียนชาวอังกฤษ (ฉบับแปลไทยชื่อ รหัสฆาฏ) เป็นเรื่องแรกในนวนิยายไตรภาคซึ่งมีลีโอกับเรซ่าเป็นตัวละครเอก ถ้าเขาเอามาทำหนังครบทั้ง 3 เรื่อง ก็คงจะน่าดูชมไม่ใช่น้อย มันแสดงให้เห็นวิธีการต่อกรกับอำนาจ ว่าถ้าจะทำให้เหมาะต้องทำยังไง บางทีการได้เห็ความไร้เสรีภาพโดยสิ้นเชิงของประชาชนในบ้านเมืองอื่น ก็ทำให้ได้คิดว่า ไม่ว่าจะอยู่ประเทศไหน เสรีภาพของคนเราก็ถูกจำกัดไว้ด้วยปัจจัยบางอย่างเสมอ การเมืองการปกครองก็เป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ถึงไม่มีปัจจัยอื่นใดเลย มันก็ถูกจำกัดไว้ด้วยเสรีภาพของผู้อื่นที่อยู่ร่วมกันในสังคมอยู่ดี การต่อสู้เพื่อความถูกต้องเป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำ แต่จะสำเร็จได้ก็ต่อเมื่อใช้วิธีการที่ถูกต้อง บนพื้นฐานความเข้าใจที่แท้จริงเกี่ยวกับข้อจำกัดของแต่ละสังคมเท่านั้น
ที่มารูป: http://movies.mxdwn.com
สรุป: จ่าย 0 ได้กลับมา 130
