โดย Win Malaiwong
22 พฤศจิกายน 2015
เรียนรู้รักในสังคมดิสโทเปีย
The Lobster เป็นภาพยนตร์แนวดิสโทเปีย (Dystopian film) ที่แหวกแนว แตกต่างจากภาพยนตร์ดิสโทเปียเรื่องอื่นๆ ที่ออกมาตีตลาดในช่วงเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นเรื่อง The Hunger Games หรือ Divergent เป็นอีกทางเลือกหนึ่งให้คอหนังดิสโทเปียที่อาจจะเริ่มระอากับความเป็น mass ถึงแม้หนังเรื่อง The Lobster จะติสต์แตก แต่ไม่ได้ดูยากมากขนาดต้องพกบันไดไปปีนตีความ ท่วงทำนองเนิบนาบทำให้มีเวลาขบคิดเรียบเรียงความหมายแบบค่อยเป็นค่อยไป แต่ก็มีบางช่วงที่ต้องสะอึกกับการเสียดสีจิกกัดสตรอว์งเจ็บแสบ
ที่มารูป: http://lhong.net
หนังเปิดเรื่องด้วยการจำแนกประเภทบุคคลเป็นหมู่เหล่ากลุ่มก๊ก ตามแนวความคิดของสังคมสมัยใหม่ (modernism) นั่นแหละ เป็นการดำเนินเรื่องที่ชินตาในภาพยนตร์แนวดิสโทเปีย ทีนี้ใน The Lobster มนุษย์ถูกแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ คนโสดกับคนมีคู่ การเป็นโสดคือเรื่องผิดกฎหมาย สูตรสำเร็จอีกอย่างหนึ่งของหนังประเภทนี้คือ ตัวละครเอกจะรู้สึกไม่ fit in กับการจำกัดต้องเข้าไปอยู่กับกลุ่มใดเพียงกลุ่มหนึ่ง เดวิดเปลี่ยนสถานะจาก “สมรส” กลายเป็น “โสด” เมื่อเข้าสู่วัยกลางคน เขาถูกส่งตัวไปโรงแรมซึ่งมีสภาพคล้ายสถานบำบัดและกักกันคนโสด เขามีเวลา 45 วันในการหาคู่ครองใหม่ ไม่อย่างนั้นจะถูกทำให้กลายเป็นสัตว์ เดวิดดูไม่มีแรงจูงใจ หรือมีทีท่ากระตือรือร้นที่จะหาคู่ครองคนใหม่ การเป็นโสดทำให้เขาขาดความคล่องตัวบางอย่าง แต่ก็สามารถจัดการกับตนเองได้ดีพอควร ทว่ากฎเกณฑ์ของสังคมบีบบังคับเขา โรงแรมถูกแบ่งออกเป็น 2 ฟากชัดเจน ส่วนที่เป็นของคนมีคู่จะดูสดใสสวยงาม ส่วนของคนโสดจะทึบทึมหม่นหมอง สองฟากมีกระจกบางใสกั้นอยู่
หนังเสียดสีพิธีกรรมการเปลี่ยนผ่าน (rite of passage) พอแสบๆ คันๆ ชี้ว่าพอถึงช่วงอายุหนึ่งต้องมีคู่ หลังจากนั้นต้องมีลูก หากชีวิตใครไม่เป็นไปตามครรลองนี้ ถือว่าผิดปกติ The Lobster นำเสนอ “พิธีกรรมการหาคู่” ให้ออกมาดูงุ่มง่าม เงอะงะ อักอ่วน กำหนดว่า like attracts like เท่านั้น คนนิสัยเหมือนกันจึงจะอยู่ร่วมกันได้ โดยไม่สนใจคำนึงถึงเคมีที่แต่ละปัจเจกมีต่อกัน สร้างหลักสูตรการอบรมเรื่องการหาคู่ ทุกอย่างเป็นขั้นตอน พอพบรักก็มี sex ให้เสร็จไป ฉากนี้หน้านิ่งมาก ขาดอารมณ์ร่วมสุด ดูแปลกประหลาด แต่เป็นสิ่งที่สังคมต้องการและยอมรับ ใครทำไม่ได้ก็หนีเข้าป่าไป เหมือนอย่างเดวิดที่ไปหลบอยู่ตามสุมทุมพุ่มไม้ชายขอบ
ที่มารูป: http://floodmagazine.com
หนังแบ่ง segment ชัดเจน ครึ่งแรกประชดประชันแนวคิดเรื่องการมีคู่ พอครึ่งหลังนึกว่าจะอวยเรื่องราวดีงามของการเป็นโสด ที่ไหนได้ จิกกัดแสบยิ่งกว่า โสดไม่ได้หมายความถึงอิสระเสรีภาพ วิ่งเล่นอยู่ท่ามกลางป่าดงพงพีด้วยใจเบิกบาน ในเรื่อง The Lobster คนโสดต้องตื่นตัวและตื่นรู้อยู่ตลอดเวลา คอยวิ่งหลบห่ากระสุนที่จะสาดมาเมื่อไหร่ไม่รู้ อยู่คนเดียว ตายคนเดียว ที่พีคคือตอนเดวิดทดลองนอนในหลุมฝังศพแล้วโกยดินกลบหน้าตัวเอง ที่ร้ายสุดคือห้ามย้ายทีม โสดแล้ว โสดเลย หากวอกแวกแอบคิดฟีเจอร์ริงกับใคร จะได้รับบทลงโทษอย่างหนักสำหรับการนอกคอก
Lea Seydoux ผู้รับบทหัวหน้ากลุ่มคนโสดผู้เคร่งขรึม หน้านิ่งมาก แต่การแสดงท็อปฟอร์มสุดๆ พอเดวิดย้ายมาร่วมสังกัดกับกลุ่มคนโสด โชคชะตาก็นำพาให้มาพบกับคนที่เขาคิดว่าเป็น “รักแท้” ที่อยู่ในทีมเดียวกัน ทีนี้ก็กระอักกระอ่วนสิ เพราะแสดงความรักเปิดเผยและกลับไปใช้ชีวิตคู่ไม่ได้แล้ว สองคนจึงตัดสินใจหนีอีกครั้ง แต่หนังไม่บอกจุดหมายปลายทางที่ชัดเจน ตั้งคำถามว่าการเดินทางของสองคนในครั้งนี้จะไปจบลงที่ใด โสดก็ไม่ดี มีคู่ก็ไม่ได้ ชีวิตดูเคว้ง ตอนจบนี่ลุ้นระทึกที่สุด ถึงกับต้องหรี่ตาดูว่า รักแท้ที่มีอยู่จริงเพียงสิ่งเดียวคือการรู้จักรักตัวเอง
