โดย ปวิวัณณ์ คำเจริญ
29 ตุลาคม 2559
ดูหนังอย่างคนเบี้ยน้อยหอยน้อย 078; ดู Under the Shadow หนังเรื่องที่ 3 ในโครงการ The Little Big Films Project ครั้งที่ 11 นี่เป็นหนังผีเรื่องแรกที่ดิฉันดูคนเดียว ในวันที่อยู่บ้านคนเดียว เพราะต้องกลับจากขอนแก่นก่อนกำหนดเนื่องจากมีประชุมด่วนในวันหยุดราชการ น้องชายดิฉันจึงยังอยู่ที่ขอนแก่น ปล่อยให้ดิฉันกลับมาคนเดียว ความรู้สึกที่ว่าต่อไปนี้ชีวิตเราจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไปแล้ว ทำให้ดิฉันเกิดความกล้าบ้าบิ่นขึ้นมาอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน รู้สึกว่าถ้ายังกลัวโน่นกลัวนี่อยู่ ชีวิตเราก็จะเดินหน้าไปไม่ได้ ดิฉันจึงเริ่มทลายกำแพงแห่งความกลัวผีของตัวเอง เดินไปโรงหนัง House Rama RCA แล้วตีตั๋วเข้าไปดูหนังที่มีชื่อไทยว่า “ผีทะลุบ้าน” เรื่องนี้
ที่มารูป: http://movie.mthai.com
Under the Shadow เขียนบทและกำกับโดย บาบัค อันวารี ผู้กำกับชาวอิหร่าน ซึ่งปัจจุบันอาศัยอยู่ในอังกฤษ ช่วงเวลาที่อันวารีเกิดและเติบโตคือช่วงสงครามอิรัก-อิหร่าน ซึ่งมีสาเหตุสืบเนื่องมาจากการปฏิวัติอิหร่านในปี พ.ศ. 2522 ผู้นำการปฏิวัติในครั้งนั้นคือ อะยาตุลลอฮ์ รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี (“อะยาตุลลอฮ์” แปลว่า “สัญลักษณ์แห่งอัลลอฮ์” เป็นตำแหน่งสูงสุดของผู้นำศาสนาอิสลามนิกายชีอะฮ์) การปฏิวัติดังกล่าวเป็นไปเพื่อโค่นล้มระบอบกษัตริย์ภายใต้การปกครองของพระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี ผู้ทรงมีอเมริกาหนุนหลังเนื่องจากผลประโยชน์เกี่ยวกับน้ำมัน (ถ้าได้ดูหนังเรื่อง Argo ของเบน แอฟเฟล็ก จะเข้าใจประเด็นนี้ดีฮ่ะ) อะยาตุลลอฮ์ โคมัยนี ได้รับการสนับสนุนจากนักศึกษาและประชาชนจำนวนมาก จนสามารถปฏิวัติได้สำเร็จ สถาปนาอิหร่านเป็นรัฐอิสลาม ปกครองโดยใช้หลักศาสนาอย่างเคร่งครัด ผู้หญิงถูกลดสถานะให้ต่ำกว่าผู้ชาย ต้องปกคลุมร่างกายและสวมฮิญาบ (ผ้าคลุมศีรษะ) ให้มิดชิดเมื่อออกมาในที่สาธารณะ หากฝ่าฝืนจะได้รับโทษอย่างรุนแรง
หลังจากความสำเร็จของการปฏิวัติ โคมัยนีก็ประกาศตนเป็นผู้นำนิกายชีอะฮ์ จึงสะเทือนถึงอิรักซึ่งเป็นประเทศเพื่อนบ้าน เพราะประชากรส่วนใหญ่ของที่นั่นนับถือนิกายชีอะฮ์ ในขณะที่กลุ่มผู้นำของประเทศนับถือนิกายซุนนี ทีนี้พอได้ข่าวชัยชนะของผู้นำชีอะฮ์ในอิหร่าน ชาวชีอะฮ์ในอิรักก็เลยฮึกเหิม ลุกขึ้นก่อการจลาจลรัฐบาลซุนนีเป็นการใหญ่ ประธานาธิบดีอิรักในขณะนั้น คือซัดดัม ฮุสเซน จึงตัดสินใจปราบจลาจลถึงต้นตอ สั่งโจมตีอิหร่านในปี พ.ศ. 2523 กลายเป็นสงครามอิรัก-อิหร่าน กินเวลายาวนานถึง 8 ปี
เรื่องราวในหนัง Under the Shadow เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2531 ปีสุดท้ายของสงคราม ซึ่งอิรักกับอิหร่านรบกันดุเดือดเลือดพล่านถึงขีดสุด ประชาชนในกรุงเตหะรานต่างอพยพหนีตายไปอยู่เมืองอื่น ยกเว้นแม่กับลูกสาวเล็กๆ คู่หนึ่งซึ่งถูกปิศาจร้ายคุกคามให้ไม่สามารถทิ้งบ้านไปไหนได้ ต้องทนอยู่ภายใต้เงื้อมเงาแห่งความหวาดกลัว ดิฉันก็ขอเล่าแค่นี้ละกัน อยากให้ไปดูกันเองเพราะหนังเล่าเรื่องได้ดีมากกกกกก ผู้กำกับ-เขียนบทเป็น ‘นักเล่าเรื่อง’ ฝีมือฉกาจจริงๆ ความกลัวและความกดดันของชาวอิหร่าน ที่ต้องใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางไฟสงครามและกฎเกณฑ์ทางสังคมอันเคร่งครัดจนละเมิดสิทธิเสรีภาพที่มนุษย์ทุกคนพึงมี ได้ถูกถ่ายทอดออกมาในรูปของ จินน์ (Djinn) ปิศาจในตำนานอาหรับโบราณ ซึ่งตามหลอกหลอนมนุษย์ที่กำลังตกอยู่ในห้วงแห่งความกลัวและความวิตกกังวล จินน์ในเทพปกรณัมนั้นมีรูปลักษณ์หลายอย่าง ที่คุ้นเคยกันดีคือยักษ์จีนี่ (Genie) ในเรื่อง อัลอัดดินกับตะเกียงวิเศษ (Aladdin and the Wonderful Lamp) ซึ่งเป็นหนึ่งในเรื่องย่อยของ พันหนึ่งทิวา (One Thousand and One Night) นิทานซ้อนนิทานเรื่องยิ่งใหญ่ของเปอร์เซีย แต่จินน์ในคัมภีร์อัลกุรอ่านตามที่หนังอ้างอิงนั้น มีลักษณะคล้ายซาตาน มาหลอกหลอนแม่ซึ่งเป็นตัวละครเอก ในรูปลักษณ์ของ ‘ผ้าคลุม’ (กรี๊ดดดดดด) และเครื่องหมายกากบาท (เห็นเครื่องหมายนี้แล้วนึกถึงคำว่า ‘ข้อห้าม’ ขึ้นมาทันที ฮือๆ) ดิฉันก็จะขอพูดแค่นี้แหละ ยิ่งกว่านี้ก็สปอยล์แล้ว เอาเป็นว่าขอเชิญทุกท่านไปดูกันเถอะ น่ากลัวมาก หลอนมาก ทำให้หนาวยะเยือกไปถึงขั้วหัวใจจริงๆ
ผู้รับบทแม่ในหนัง คือ นาร์เกส ราชิดี ดิฉันเพิ่งได้รู้จักเธอจากหนังเรื่องนี้ บอกได้เลยว่าเธอขึ้นแท่นอันดับหนึ่งสำหรับบทแม่ในหนังผีที่ดิฉันชื่นชอบไปแล้วเรียบร้อย ชนะโทนี คอลเล็ตต์ ใน The Sixth Sense ลิลี เทย์เลอร์ ใน The Conjuring และเบเลน รวยดา ใน The Orphanage อย่างขาดลอย เด็กน้อยผู้ลูกก็ประชันบทกับแม่ได้อย่างเฉียบขาด ไม่มีข้อกังขาเลยว่าทำไมอังกฤษจึงส่งหนังเรื่องนี้เป็นตัวแทนเข้าชิงรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ภาษาต่างประเทศยอดเยี่ยม ถ้าดิฉันเป็นคณะกรรมการคัดเลือกของอังกฤษ อยู่ดีๆ มีหนังผีเรื่องหนึ่งซึ่งได้ทุนสร้างจากประเทศดิฉัน เป็นหนังอิงประวัติศาสตร์การเมืองการปกครองอิหร่านและส่งสารทางการเมืองอย่างเข้มข้น ใช้ภาษาเปอร์เซียทั้งเรื่อง ดูสนุกมาก น่ากลัวขั้นสุด และนักแสดงมีฝีมือระดับนี้ ดิฉันก็ส่งเรื่องนี้เป็นตัวแทนชิงรางวัลเหมือนกัน ปีนี้ดิฉันเชียร์ทั้งเรื่อง อาปัติ ตัวแทนประเทศไทย และ Under the Shadow ตัวแทนประเทศอังกฤษละกัน หนังผีจงเจริญ ไชโย
สรุป: จ่าย 140 ได้กลับมา 240
