ดูหนังอย่างคนเบี้ยน้อยหอยน้อย 189; ดู Hurry Go Round หนังสารคดีเนื่องในโอกาสครบ 20 ปีมรณกรรมของฮิเดะ อดีตมือกีตาร์แห่งวง X Japan และศิลปินผู้เป็นที่รักของแฟนเพลงค่อนโลก
ค่ำวันที่ 2 พฤษภาคม 2541 ดิฉันจำได้ว่ากำลังนั่งกินข้าวเย็นอยู่หน้าทีวี แล้วก็เกือบสำลักข้าว เมื่อได้ดูรายงานข่าวการเสียชีวิตของ มะทสึโมโตะ ฮิเดโตะ หรือ “ฮิเดะ” ศิลปินเพลงร็อกชาวญี่ปุ่น
ตามข่าว ฮิเดะฆ่าตัวตายโดยใช้ผ้าเช็ดตัวผูกคอตัวเองกับลูกบิดประตูห้อง เสียชีวิตในวัยเพียง 33 ปี นับเป็นข่าวใหญ่ที่สุดของญี่ปุ่นในตอนนั้น หลังจากนั้นดิฉันก็ได้ยินข่าวเกือบทุกวันว่ามีแฟนเพลงที่ทำใจไม่ได้กับการจากไปของเขา กรีดข้อมือ ทำร้ายตัวเอง จนถึงขั้นฆ่าตัวตายตาม
สำหรับคนไทย การประทุษร้ายตัวเองเนื่องจากการตายของศิลปินที่รัก ดูเป็นเรื่องที่ค่อนข้างจะไร้สาระ แต่สำหรับคนญี่ปุ่น มันบ่งบอกสาระสำคัญตั้งแต่ระดับปัจเจกไปถึงระดับสังคมเลยทีเดียว ดิฉันจึงไม่ตำหนิบุคคลเหล่านั้น เพียงแต่เศร้าใจว่ามันไม่น่าจะเกิดขึ้น เช่นเดียวกับที่ไม่ตำหนิฮิเดะถ้าเขาจะฆ่าตัวตายจริงๆ เพราะดิฉันไม่รู้จักฮิเดะ ไม่รู้ว่าชีวิตเขาเป็นแบบไหน ต้องเจอกับอะไรบ้าง และด้วยความเป็นศิลปินของเขา ก็อาจจะมีแง่มุมอ่อนไหว ที่ทำให้รู้สึกว่าความตายงดงามกว่าการมีชีวิตอยู่
จากที่เคยรู้จักเพียงผลงาน และเศร้าใจลึกๆ เมื่อเขาจากไป ดิฉันเพิ่งจะได้รู้จักตัวตนของฮิเดะ เมื่อได้ดูหนังสารคดีเรื่อง We Are X ในปี 2560 (อ่านได้ในเบี้ยน้อยหอยน้อย 107) แม้จะเป็นการรู้จักเพียงผิวเผินผ่านมุมมองของคุณป๋าโยชิกิ หัวหน้าวงเอ็กซ์เจแปน แต่ก็ทำให้ได้รู้ว่า ภายใต้รูปลักษณ์แรงๆ ผมสีแดง แต่งหน้าเข้มนั้น มีผู้ชายคนหนึ่งซึ่งอ่อนโยนและใส่ใจผู้คนมากๆ ให้เกียรติและให้ความสำคัญกับแฟนเพลงอย่างมาก และที่สำคัญ เป็นคนเข้มแข็งสุดๆ คนหนึ่ง หลายๆ ครั้งที่คุณป๋าโยรู้สึกโศกศัลย์และเดือดดาลกับชีวิต ฮิเดะเป็นเพียงคนเดียวที่สามารถฉุดดึงแกขึ้นมาได้ และดูเหมือนจะเป็นคนเดียวที่คอยหล่อเลี้ยงวงเอ็กซ์เจแปนอยู่เบื้องหลังอย่างเงียบๆ ไม่ให้แตกสลายไปมากกว่าที่เป็นอยู่
นอกจากนี้ คุณป๋าโยผู้เป็นเพื่อนสนิทของฮิเดะ ยังบอกด้วยว่า ไม่มีทางเลยที่ฮิเดะจะฆ่าตัวตาย เพราะเขาไม่ใช่คนที่จะทำแบบนั้นได้ มันน่าจะเป็นอุบัติเหตุจากการยืดกล้ามเนื้อเพื่อบริหารคอมากกว่า เวลาคุณป๋าเล่นดนตรีมากๆ จนเมื่อยหลังเมื่อยคอ แกก็บริหารร่างกายแบบนี้เหมือนกัน ข้อนี้ดิฉันฟังแล้วก็รู้สึกว่าน่าคิด เพราะคุณป๋าโยแกมีสัญชาตญาณมุ่งตายอยู่เป็นพื้นฐาน ถ้าเพื่อนรักมีแนวโน้มจะฆ่าตัวตาย แกต้องรู้แน่ แต่นี่แกยืนยันว่าเพื่อนแกไม่มีวี่แววจะทำแบบนั้นเลย
หลังจากดู We Are X จบ ดิฉันจึงคิดว่า เรื่องของฮิเดะถ้าทำเป็นหนัง ก็น่าจะเข้มข้นไม่แพ้เรื่องนี้ และถ้าดิฉันได้ดู น้ำตาก็คงจะหลั่งไหลเป็นสายน้ำแห่งรัตนโกสินทร์ไม่แพ้เรื่องนี้เช่นกัน
หลังจากนั้นไม่ถึงปี ดิฉันก็ได้ข่าวเกี่ยวกับหนัง Hurry Go Round
ชื่อเรื่อง “เฮอร์รี่โกราวด์” นี้ เป็นชื่อซิงเกิลสุดท้ายของฮิเดะ ในฐานะนักร้องนำพร้อมวงแบ็คอัพในนาม Hide with Spread Beaver (ฮิเดะกับสเปรดบีเวอร์) ชื่อวงนี้อันที่จริงแปลได้อีก แต่ดิฉันไม่กล้าแปล เอาเป็นว่า “บีเวอร์” คือสัตว์ชนิดหนึ่ง เหมือนหนูยักษ์ “สเปรดบีเวอร์” แปลว่า “บีเวอร์กระจาย” เป็นศัพท์สแลงที่บ่งบอกถึงท่าทางอย่างหนึ่ง จะอย่างไหนก็ช่างมันเถอะ 555 แต่การตั้งชื่อวงแบบนี้ ก็แสดงให้เห็นว่าฮิเดะเป็นคนที่ ‘สัปดนวันละนิดจิตแจ่มใส’ ไม่ใช่น้อย
หลายๆ ท่านคงจะทราบแล้วว่า ก่อนที่ฮิเดะจะมาเป็นมือกีตาร์วงเอ็กซ์เจแปน เขาก็มีวงของตัวเองมาก่อน แล้วก็ยุบวงไปเนื่องจากเบื่อหน่ายที่สมาชิกสลับกันเข้าๆ ออกๆ ไม่มีใครอยู่ยืดเลย ตอนนั้นเขาค่อนข้างจะเซ็งกับการเล่นดนตรี ก็เลยไปเรียนเป็นช่างทำผม และเกือบจะเบนเข็มไปประกอบสัมมาอาชีวะในทางนั้นอยู่แล้ว ถ้าคุณป๋าโยไม่มาชวนเข้าวงเอ็กซ์เจแปนเสียก่อน ในปี พ.ศ.2530
ตลอดเวลา 10 ปีที่อยู่กับเอ็กซ์เจแปน แม้ในช่วงที่วงพัก ฮิเดะก็ยังไม่หยุดทำงานดนตรีแม้สักวินาทีเดียว เขาสร้างสรรค์ผลงานโซโล่ของตัวเองโดยชวนผองเพื่อนนักดนตรีมาร่วมงาน ตั้งค่ายเพลงเพื่อผลักดันผลงานของวงดนตรีรุ่นใหม่ ออกซิงเกิลและอัลบั้มอย่างต่อเนื่อง โดยทั้งแต่งเพลงเอง ร้องเอง เล่นกีตาร์เอง แถมมีทัวร์คอนเสิร์ตอีกต่างหาก นอกจากนี้ เขายังเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งและสมาชิกคนสำคัญของวง Zilch วงอัลเทอร์เนทีฟร็อกของอเมริกาด้วย
ครั้นเอ็กซ์เจแปนประกาศยุบวงใน พ.ศ.2540 ฮิเดะก็ยังคงทำงานของตัวเองต่อไป ทั้งกับวง Zilch และ Hide with Spread Beaver แต่เขาก็มาเสียชีวิตลงอย่างกะทันหัน เมื่อ Hide with Spread Beaver ออกซิงเกิลมาได้แค่เพลงเดียว แม้กระนั้น สมาชิกในวงก็เดินหน้าต่อเพื่อผลิตผลงานให้เสร็จสมบูรณ์ โดยนำเพลงที่ฮิเดะเขียน และได้บันทึกเสียงร้องกับเสียงดนตรีที่เขาเล่นไว้แล้ว มาเป็นวัตถุดิบตั้งต้น หลังจากฮิเดะจากไปได้ 1 เดือน ซิงเกิลที่ 2 และ 3 ก็ปล่อยออกมา ตามด้วย Hurry Go Round ซึ่งเป็นซิงเกิลสุดท้าย แล้วทั้งสี่ซิงเกิลนี้ก็มารวมอยู่ในอัลบั้มสุดท้าย คือ Ja, Zoo วางแผงในเดือนพฤศจิกายน 2541 ประกอบด้วยเพลง 10 เพลงซึ่งฮิเดะเขียนเอง ร้องเอง เล่นกีตาร์และเบสเอง ผลงานสร้างสรรค์ของฮิเดะได้รับยกย่องทั้งในแง่คุณภาพของเพลงและดนตรี การผลิตในระดับมาตรฐานสากล และการบุกเบิกแนวทางที่แปลกใหม่ให้แก่วงการดนตรีญี่ปุ่น ซึ่งยังคงส่งอิทธิพลมาจนถึงทุกวันนี้
ที่มาภาพ: universal-music.co.jp
Hurry Go Round แปลว่า “รีบหมุนไป” เป็นวลีที่ฮิเดะแปลงมาจากคำ merry-go-round (อ่านว่า เมรี่โกราวด์) แปลว่า “เครื่องเล่นม้าหมุน” ซึ่งเขานำมาใช้เป็นความเปรียบกับวัฏจักรของชีวิต วัฏจักรของความสุขความทุกข์ และการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร เนื้อเพลง Hurry Go Round นี้ ว่ากันว่ามีหลายท่อนที่ดูเหมือนเป็น “จดหมายลาตาย” ของฮิเดะ หนัง Hurry Go Round จึงหยิบยกเพลงนี้มาเป็นแกนกลางของเรื่อง ให้นักแสดงหนุ่มวัย 27 ชื่อ ยาโมโตะ ยูมะ ผู้ซึ่งโตไม่ทันที่จะได้รู้จักฮิเดะ มาเดินทางตามรอยฮิเดะ ตามรอยเพลง Hurry Go Round เพื่อหาคำตอบของปริศนาที่คาใจหลายๆ คนมาตลอด 20 ปีว่า มรณกรรมของฮิเดะเป็นอุบัติเหตุหรือการฆ่าตัวตาย
หนังตั้งต้นมาแบบนี้ ดิฉันว่าก็เข้าท่าเข้าทางดีเหมือนกัน โดยเฉพาะตอนเปิดเรื่อง ซึ่งจัดได้ว่าทรงพลังทีเดียว แต่เมื่อหนังดำเนินไป มันก็เริ่มเป๋ไปเป๋มาเหมือนคนเมาเล็กน้อย ส่วนหนึ่งเป็นเพราะว่าผู้เล่าเรื่องคือน้องยาโมโตะเนี่ย ไม่รู้จักฮิเดะเลย การตามรอยหรือสืบหาความจริงโดยคนที่ไม่มีพื้นฐานเกี่ยวกับเรื่องนั้นๆ มาก่อน ไปแบบงงๆ ไปเรื่อยๆ มันก็ย่อมตุปัดตุเป๋ประมาณนึง แถมยังมีเสียงผู้กำกับคอยป้อนคำถามชี้นำอยู่เป็นระยะๆ ด้วย ซึ่งจะชี้นำไปทำมะขามเทศอะไรก็ไม่รู้ ดิฉันก็เลยรู้สึกว่าหนังไม่เฉียบคมเท่าที่ควร ไม่เข้มข้นเท่าที่เปิดเรื่องไว้
แม้กระนั้น หนังก็ยังได้ใจดิฉันไปอยู่ดี เพราะมันทำให้ดิฉันได้รู้จักฮิเดะในอีกแง่มุมหนึ่ง ว่าเขาเป็นคนสนุกสนาน มีความกระตือรือร้นในการทำงานและการใช้ชีวิต ทั้งยังมีครอบครัวที่อบอุ่นมาก เพื่อนร่วมงานกับเพื่อนบ้านก็เสมือนเป็นครอบครัวเดียวกัน จากที่ดิฉันคิดว่าดูหนังเรื่องนี้แล้วน้ำตาจะไหลเป็นสายน้ำ ก็ไหลแค่ตอนต้นเรื่องกับท้ายเรื่องเท่านั้น นอกนั้นออกแนวประทับใจและทึ่ง ว่าฮิเดะช่างเป็นศิลปินอัจฉริยะที่บ้าบอคอแตกและลึกล้ำจริงๆ
ด้วยเหตุนี้ ปริศนาคาใจที่หนังเปิดประเด็นไว้ จึงเหมือนจะมีคำตอบตั้งแต่ต้นแล้วว่าคืออะไร เพราะหนังก็เลือกแล้วที่จะนำเสนอในแง่มุมนี้ ซึ่งอาจจะเป็นเพียงความจริงส่วนเดียวก็ได้ เพราะอันที่จริงก็อาจจะไม่มีใครรู้ว่าฮิเดะมีแง่มุมอื่นในจิตใจหรือเปล่า และเขาคิดอะไรในวันนั้น หรือไม่ได้คิดอะไรเลย
แต่แล้วไง…ใครแคร์ล่ะ…
ในเมื่อคนที่รู้จักฮิเดะ ก็ได้เห็นฮิเดะในแบบที่พวกเขารู้จัก
ส่วนคนที่ไม่รู้จักฮิเดะ ก็ได้เห็นฮิเดะในแบบที่พวกเขาควรจะรู้จัก
ได้เห็นชีวิตที่มีความสุข ได้เห็นชีวิตที่มีประโยชน์ และเห็นคุณูปการที่เขามีต่อโลกนี้ จะได้นำเรื่องราวของเขามาให้กำลังใจตัวเอง ที่จะมีชีวิตอยู่อย่างคนที่มีความสุขและมีประโยชน์ต่อโลกบ้าง
นี่คงจะเป็นสิ่งที่ฮิเดะและครอบครัวของเขาอยากให้เราทำต่อไป แม้เขาจะไม่อยู่ในภพชาตินี้แล้วก็ตาม
หลังจากดูหนังจบ สิ่งแรกที่ดิฉันทำ ก็คือเขียนเนื้อเพลง Hurry Go Round ขึ้นเป็นกลอน ในลักษณะแปลแต่งบทต่อบท ด้วยพื้นฐานความเข้าใจที่ได้จากหนัง และจากเนื้อเพลงที่คุณพลากร เจียมธีระนาถ แปลเป็นซับไตเติลในหนัง
ความไพเราะอาจจะไม่ได้ครึ่งของต้นฉบับ และฉบับซับไตเติล แต่มันก็เป็นสิ่งที่ดิฉันจะเก็บไว้เตือนตัวเองว่า จง…
“รีบหมุนไป”
ฤดูกาลผลิบานแห่งพรรณไม้
ไหลหลั่งเวียนไปไม่จบสิ้น
ความสนุกหรรษาเป็นอาจิณ
ก็เวียนให้ยลยินดังก่อนมา
เมื่อไม้เลื้อยหยั่งรากอย่างเงียบเชียบ
ชำแรกเรียบแผ่ซ่านสานสาขา
ภาพที่เคยมองเห็นจนเจนตา
ก็เปลี่ยนหน้าผันคว้างอย่างเงียบงัน
เรามุ่งไปสู่จุดหมายอันไกลห่าง
ทิ้งรอยทางอดีตไว้ในความฝัน
ก็ใช่ว่าจะทุกข์ท้นทนจาบัลย์
แต่ก็ใช่จะสุขสันต์สำราญใจ
ในเวลาน้อยนิดชีวิตนี้
คงสุดที่จะเข้าใจความนัยได้
แต่สิ่งหนึ่งซึ่งรู้แน่อยู่แก่ใจ
ความสดใสได้แวบผ่านเมื่อวานนี้
ราวกับขึ้นม้าหมุนที่หมุนไป
ต้องทิ้งความปวดใจอย่างเร็วรี่
เพื่อหมุนวนไปกับมันทันท่วงที
แม้ไม่รู้ถิ่นที่เป็นปลายทาง
เปรียบดังผลไม้งามยามสุกงอม
ส่งกลิ่นหอมยวนใจอยู่ไม่ห่าง
แล้วเมื่อกาลผ่านผันก็พลันจาง
ฤดูเดียวก็ลาร้างก็วางวาย
ในกิ่งก้านเครือเถาเหล่าไม้เลื้อย
ร่างกายเราเน่าเปื่อยสูญสลาย
ความทรงจำร้าวแหลกแตกทำลาย
กระจัดกระจายกลับคืนสู่พื้นดิน
แล้วถักทอทาบทับกลับมาใหม่
เป็นดอกไม้อันงามเลิศล้ำสิ้น
เหมือนม้าหมุนที่หมุนมาเป็นอาจิณ
ไม่สุดสิ้นวนมาใหม่เพียงไม่นาน
เมื่อนั้นมวลบุปผาลดางาม
ที่เราเคยหยันหยามเมินมองผ่าน
จะหยัดยืนชูสล้างอย่างเบิกบาน
สู้แสงฉานร้อนแรงแห่งตะวัน
จงหมุนไปหมุนไปไม่หยุดยั้ง
ความทรงจำจะเลือนรางดังภาพฝัน
หยาดน้ำตาจะเหือดหายแห้งไปพลัน
เหมือนหยาดฝนที่ซึมซ่านลงพื้นทราย
จงหมุนไปหมุนไปให้เร็วรี่
แม้ชีพนี้ต้องร้าวแยกแตกสลาย
เพราะเพียงพริบตาเดียวก็เคลื่อนคลาย
รีบหมุนผ่านไปให้ได้อย่ารั้งรอ
ขึ้นม้าหมุนแล้วหมุนไปให้เร็วรี่
แม้ชีพนี้ต้องราญล้าอย่าระย่อ
เราจะพบกันใหม่ไม่เกินรอ
ในวันก่อเกิดใหม่ดอกไม้บาน
สรุป: จ่าย 220 ได้กลับมา 236
โดย ปวิวัณณ์ คำเจริญ
1 กุมภาพันธ์ 2562
(ขอบคุณภาพปกจาก twitter.com)
