Where to Invade Next บุกให้แหลก แหกตาดู (อู้หูเจ๋งจัง — เพิ่มเอง)
โดย Connecting Dots
16 กรกฎาคม 2016
Where to invade next เป็นหนังสารคดีมันส์ๆ ตามสไตล์ของเจ้าพ่อสารคดีที่ยียวนสุดๆ อย่างไมเคิล มัวร์ ซึ่งมีผลงานเด่นอย่าง Bowling for Columbine และ Fahrenheit 9/11
ที่มารูป: http://michaelmoore.s3.amazonaws.com
ครั้งนี้ไมเคิลมีไอเดียใหม่ที่จะเดินทางไปบุกประเทศต่างๆ แบบที่สหรัฐฯ ชอบทำ (อุ้ย ซี้ด!) เขาบอกว่าจะไปยึดของดีของเด่นระดับโอทอป 5 ดาวที่ไม่ใช่น้ำมันอีกต่อไป (ซี้ดอีกที!) ของแต่ละประเทศกลับมาให้อเมริกา
โอทอป 5 ดาวที่ว่านี้ คือ แนวความคิดดีๆ ที่น่าเรียนรู้ของแต่ละประเทศ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นแนวคิดที่เรารู้สึกว่า เฮ้ย จริงดิ / แปลกว่ะ / เวิร์กจริงเหรอวะ / คิดได้ไงอะ / และเหยยยคือดี
ตั้งแต่เรื่องเบาๆ อย่างการที่อิตาลีมีวันหยุดให้ลูกจ้างเยอะมากๆ 8 สัปดาห์ต่อปี ใช้วันหยุดปีนี้ไม่หมด ก็ทบไปปีหน้าได้อีก และสิทธิพิเศษอีกมากมาย เรียกว่าสิทธิพิเศษเยอะยิ่งกว่าโทรไปซื้อกระทะโคเรียคิงส์อีก โดยที่นายจ้างก็ยินดีกับกฎนี้ เพราะเขาเชื่อว่าคนเครียดเกินไปจะทำงานมีประสิทธิภาพได้อย่างไร
ไมเคิลให้ข้อมูลว่า ถึงอิตาลีวันหยุดเยอะ แต่เทียบผลผลิตแล้ว พอๆ กับอเมริกา ซึ่งคนทำงานหนักและวันหยุดน้อยมาก
หรืออย่างฝรั่งเศส ที่ให้ความสำคัญด้านการเรียนเรื่องเพศศึกษามาก ครูสอนทุกอย่างเกี่ยวกับเรื่องเพศ แม้แต่การ make love ว่า “เวลามีเซ็กซ์ เราต้องใส่ใจความต้องการของอีกฝ่ายให้มากๆ นะ” ผลปรากฏว่าอัตราท้องในวัยเรียนของเด็กฝรั่งเศสต่ำกว่าอเมริกาเยอะมาก
ที่มารูป: http://www.ew.com
แล้วยังมีระบบการศึกษาของฟินแลนด์ซึ่งชั่วโมงเรียนน้อยมากๆ ประมาณ 20 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ การบ้านแต่ละวันใช้เวลาทำแค่ประมาณ 10 นาทีก็เสร็จ เพราะเน้นการเรียนรู้นอกห้องเรียน เน้นให้เด็กมีความสุขและได้เรียนสิ่งที่ตัวเองสนใจ ที่นี่ไม่มีข้อสอบปรนัย ก ข ค ง เด็กๆ ฟินแลนด์บอกว่า ก็เรารู้คำตอบอยู่แล้วว่าต้องเขียนอะไร ไม่เห็นต้องมีชอยส์ (แหม่ กขคง ก็มีไว้กามั่วไงเด็กๆ — ป้าคนไทยกล่าว)
แนวคิดหนึ่งที่น่าประหลาดใจมากๆ คือ สภาพคุกของนอร์เวย์ที่เหมือนรีสอร์ตตากอากาศ น่าอยู่มาก มีสิ่งอำนวยความสะดวกทุกอย่าง มีมีดในครัวให้คนที่ติดคุกด้วยข้อหาฆ่าคนหยิบใช้ได้อย่างง่ายๆ (ความไว้ใจเป็นสมบัติของผู้ดี ~~~ เอ้ยย!)
คนนอร์เวย์มองว่า คนที่เคยทำผิดเหล่านี้ควรได้รับโอกาส การที่พวกเขาต้องถูกจำกัดบริเวณ ตัดขาดจากญาติพี่น้องถือเป็นการลงโทษแล้ว ผลคืออัตราการก่ออาชญากรรมซ้ำของนอร์เวย์ต่ำมาก ในขณะที่ของอเมริกา เปอร์เซ็นต์ของคนที่ออกมาแล้วทำผิดซ้ำสูงถึง 80 %
หรือแม้แต่นโยบายของโปรตุเกส ที่ไม่ถือว่าการใช้ยาเสพติดเป็นอาชญากรรม กลับทำให้อัตราการใช้ยาเสพติดน้อยลง คดีอาชญากรรมที่เกิดจากการใช้ยาน้อยลง คนโปรตุเกสบอกว่าเฟซบุ๊กยังสร้างปัญหามากกว่าอีก
ที่ส่วนตัวชอบมาก คือ ที่เยอรมัน เด็กๆ ทุกคนได้เรียนเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ยุคนาซี เด็กๆ จะได้รับรู้ว่าประเทศได้ทำอะไรเลวร้ายไปบ้าง พวกเขาเอาบาดแผลมาเป็นบทเรียน โดยไม่แสร้งทำเป็นลืมหรือมองข้ามมันไป
นี่แค่ตัวอย่าง ยังมีอีกหลายแนวคิดจากหลายประเทศ แต่ทุกแนวคิดจะถูกนำมาเปรียบเทียบเสียดสีกับสิ่งที่อเมริกากำลังเป็นอยู่อย่างเจ็บแสบ แต่แปลกที่เราคนไทยกลับรู้สึกเจ็บจี๊ดๆ ไปด้วย คือ หลายๆ ความห่วยที่เกิดขึ้นในอเมริกา ทำไมมันเหมือนกับบ้านเราจัง ถ้านี่คือคุณสมบัติของประเทศมหาอำนาจ ไทยแลนด์ก็ผงาดล่ะค่า
ที่มารูป: http://statcdn.fandango.com
ไมเคิลได้ทำหน้าที่ของสารคดีในการมีเสียงสัมภาษณ์จากหลายๆ ฝ่าย ทำให้เราได้รู้ว่า คนที่เราคิดว่าเค้าน่าจะเสียประโยชน์จากแนวคิด จริงๆ แล้วเค้าคิดเห็นอย่างไร แต่ถึงอย่างนั้น ไมเคิลพูดถึงแต่ละประเทศประมาณประเทศละ 10 นาทีเท่านั้น (อารมณ์ทัวร์ทำบุญ 9 วัดใน 1 วัน อย่าได้อ้อยส้อย) เพราะฉะนั้น การจะตัดสินว่าแนวคิดนี้เป็นแนวคิดที่ถูกต้อง เพอร์เฟค หรือจะเอามาใช้ตามได้เลยทั้งดุ้น ก็คงไม่ได้ น่าจะต้องใช้เวลาเจาะลึกศึกษามากกว่านั้น
แต่นั่นเพราะจุดประสงค์ในการทำสารคดีชิ้นนี้ของไมเคิลคือ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ เขาพาเราไปเปิดโลกกว้างให้เห็นสังคมในฝันหลายๆ แบบที่ดูแล้วจะมีจริงได้หรือ แต่มันก็เกิดขึ้นได้จริงๆ ถ้าเราคิดจะทำ
ขอเพียงแค่เปิดโลกทัศน์ มองออกไปนอกกรอบเดิมๆ เรียนรู้จากสิ่งรอบตัว ปัญหาที่คุณคิดว่าเป็นทางตัน ก็อาจมีทางออกที่เราคาดไม่ถึงได้
เหมือนอย่างตอนหนึ่งที่ไมเคิล มัวร์ ถามผู้หญิงตูนีเซียว่า “คุณอยากบอกอะไรอเมริกาบ้าง” หญิงสาวบอกว่า “พวกคุณโชคดี ได้อยู่ในประเทศที่ทรงอำนาจที่สุดในโลก แต่การเป็นคนแข็งแกร่งที่สุด ก็อาจทำให้หยุดกระหายใคร่รู้ ฉันรู้จักเรื่องพวกคุณเยอะแยะ แล้วพวกคุณรู้อะไรเกี่ยวกับวัฒนธรรมฉันบ้าง”
ปล. สารคดีเรื่องนี้ ถ้ามีเวลา แนะนำเลย เป็นสารคดีที่ทั้งเปิดโลกแคบๆ ของเรา และสร้างอรรถรสในการชมที่สนุกมาก มีอารมณ์ขัน ยียวนสุดๆ ตามสไตล์เฮียเค้า มีหลายจุดที่อยากให้ได้ขำด้วยกัน (สรุป เน้นฮา สาระเป็นเครื่องเคียง ฮี่ๆ)
